Turecki a Azerbejdżański - różnice
Na niniejszej stronie postaram się przedstawić
spis najważniejszych różnic występujących pomiędzy literackim językiem tureckim
a literackim językiem azerbejdżańskim (w zagadnienia dialektalne się nie
zagłębiam). Ta para języków bywa czasem przywoływana jako przykład niezwykle
bliskich sobie języków. Jest to słuszne, bo generalnie języki tureckie mało
różnią się od siebie, a spośród wszystkich języków tureckich jedynie gagauski
(używany w Mołdawii) jest tureckiemu bliższy niż azerbejdżański. A oto spis najważniejszych różnic między tureckim a azerbejdżańskim: Niektóre źródła różnic:
słownictwo międzynarodowe brane z innych źródeł (turecki:
francuski, angielski; azerbejdżański: rosyjski); wpływy języków sąsiednich (turecki:
grecki; azerbejdżański: perski); wreszcie działalność tureckich 'reformatorów
języka' którzy wyrzucili ze słowników setki słów perskiego i arabskiego
pochodzenia, a na ich miejsce tworzyli (często partacko) nowe wyrazy z czysto
tureckich rdzeni.
Niektórzy jednak idą o krok dalej i nazywają azerbejdżański 'dialektem
tureckiego' lub też wręcz przeczą istnieniu jakichkolwiek różnic. To myślenie
jest, mówiąc krótko, błędne. Oba języki, choć bardzo sobie bliskie, przez
stulecia rozwijały się odrębnie, w ramach różnych organizmów państwowych, i co
za tym idzie, identyczne bynajmniej nie są.
Nie ma podstaw także traktowanie azerbejdżańskiego jako język 'podrzędny' czy
'młodszy' w stosunku do tureckiego. Przejście od osmańskiego do nowotureckiego
odbyło się w Turcji kiedy ukształtowana była już norma literacka języka
azerbejdżańskiego, a sam Azerbejdżan, najpierw jeszcze carski, potem
niepodległy, był jednym z głównych ośrodków życia kulturalnego i językowego
wszystkich narodów tureckich (nierzadko Azerowie byli pionierami, za których
przykładem szli Turcy - np. republikę proklamowaną najpierw w Azerbejdżanie,
dopiero potem w Turcji).
Fonetyka i pisownia
Morfologia:
1os. lp. tur. -(y)ım, -(y)im, -(y)üm
az. -(y)am, -(y)əm
2os. lp. tur. -sin -sın -sun -sün
az. -san, -sən
1os. lmn. tur. -(y)ız, -(y)iz,
-(y)uz, -(y)üz
az. -(y)ıq,
-(y)ik, -(y)uq, -(y)ük
pozostałe formy są takie same
Składnia:
Słownictwo:
A oto krótka lista różnic leksykalnych. Kilka bardzo często używanych słów różni się znacząco pomiędzy dwoma językami.
Warto podkreślić, że w niektórych przypadkach obie zapisane formy występują w obu
językach, różnica polega jednak na tym, która z nich jest używana częściej.
Wszystkich mogących i chcących pomóc w uzupełnieniu listy zapraszam do przesyłania swoich sugestii na adres podany na dole strony.
znaczenie
Turecki
Azerbejdżański
dobry
iyi
yaxşı
zły
fena
pis (w tur. = brudny)
jak
nasıl
necə
żona
karı, hanım
arvad
gdzie
nerede
harada
jutro
yarın
sabah
bardzo
çok, pek
lap
deszcz
yağmur
yağış
mówić
konuş-
danış-
znaleźć
bul-
tap-
wieś
köy
kənd (w tur. kent =
miasto)
sam (zaimek zwrotny)
kendi
öz
kończyć
bitir-
qurtar-
Mój adres kontaktowy to caucasica -at- op -kropka- pl tanhā yek chiz dāram goftani - ordakam rā dāram dust kheyli
A strona główna znajduje się w tym miejscu.
Strony proszę zwiedzać, do mnie proszę pisać.
Copyright © Piotr Kozłowski 2004-2005. Wszystkie prawa
zastrzeżone.