Numeratywy


Numeratywy lub też klasyfikatory (termin perski: واحد شمارش lub واژه ممیز ) są to wyrazy stojące pomiędzy liczebnikiem, a rzeczownikiem oznaczającym liczony przedmiot. W zależności od rodzaju liczonego przedmiotu stosuje się ten lub inny numeratyw, przykładowo książki liczy się na tomy, a owce na głowy.

Użycie numeratywów jest fakultatywne, jeżeli następuje po nich rzeczownik. Jeżeli jednak rzeczownika nie ma, wówczas numeratywu nie można pominąć. To samo dotyczy również słowa [czand] 'ile?'. Ani [czand], ani liczebniki nigdy nie występują samodzielnie; musi nastąpić po nich bądź numeratyw, bądź też rzeczownik.

Zilustrujmy tę kwestię przykładem: na stwierdzenie [ketab charidam] 'kupiłem książki" możemy zapytać: [czand ketab] 'ile książek'; [czand dżeld] 'ile tomów' ew. [czand ta] 'ile sztuk' ([dżeld] to numeratyw używany przy liczeniu książek; [ta] to numeratyw uniwersalny); ale nigdy [czand] 'ile'.
 
Podobnie, odpowiedź na to pytanie może brzmieć np. [pandż ta] 'pięć sztuk' lub [pandż dżeld] 'pięć tomów', ale nigdy [pandż] 'pięć'.


Alfabetyczna lista numeratywów:

numeratyw znaczenie dosłowne używany do liczenia:
اصله korzeń drzewa
باب brama budynki, np. domy, sklepy, zajazdy
تا sztuka do wszystkiego; numeratyw uniwersalny, wypierający pozostałe
تخته panel, arkusz dywany, koce
تن ciało ludzie
توپ bela, zwój tkaniny
جفت para buty, skarpety, inne przedmioty parzyste
جلد lub مجلد tom książki
حلقه obręcz studnie, kanały irygacyjne, taśmy (filmowe i dźwiękowe)
دانه ziarnko owoce, drobne przedmioty; w parze z liczebnikiem "jek" jest prawie uniwersalny
دست komplet zastawa stołowa, ubrania
دستگاه urządzenie urządzenia mechaniczne i elektroniczne, np. silniki, radia, telewizory
دوجین tuzin wszystko, co występuje w grupach po 12
دهنه otwór sklepy
رأس głowa zwierzęta
رشته sznur naszyjniki, bransolety; także studnie i kanały irygacyjne
زنجیر łańcuch słonie
سر głowa zwierzęta
سنگ ilość wody wystarczająca do obrócenia kołem młyńskim woda do nawadniania i młyńska
شاخه gałąź żyrandole, kandelabry; kable
طاقه sztuka, obręcz szale, koce
عدد liczba do wszystkiego; szczególnie w spisach, inwentaryzacjach itp.
عرّاده laweta działa
فروند takielunek, ożaglowanie statki, również statki powietrzne (tj. samoloty, helikoptery itp.)
قبضه rękojeść broń ręczna - zarówno biała, jak i palna
قرص bochenek chleb
قطعه wycinek ziemia, dywany
قلاده obroża psy, lwy i podobne zwierzęta
قواره kawałek, płachta ziemia, materiał wystarczający na wykrojenie ubrania
نفر osoba ludzie

Mój adres kontaktowy to peterlin -at- jzn -kropka- pl
Inne iranica są zgromadzone tu, a strona główna znajduje się w tym miejscu.
Pozostałe materiały: strona lezgińska strona kaukaska
Strony proszę zwiedzać, do mnie proszę pisać.


Copyright © Piotr Kozłowski 2004-2005. Wszystkie prawa zastrzeżone. کلیه حقوق محفوظ است

tanhā jek cziz dāram goftani - ordakam rā dāram dust chejli